Julia – Tussen Oost en West

Wie: Julia, 45 jaar

Geboren: Moskou, USSR

Woont nu in: Zeeland, Nederland

ROOTS

Mijn vader komt uit Java, Indonesië. Tijdens het koloniale tijdperk werkte zijn vader voor de Nederlanders. In de Koude Oorlog bood de Sovjet-Unie beurzen aan studenten uit bevriende landen, waaronder Indonesië, om in Moskou te studeren en zo marxistische en leninistische ideologieën te verspreiden. Daardoor ontstond er een Indonesische gemeenschap in Rusland. Mijn vader kreeg via de communistische partij de kans om aan de Russische Staatslandbouw Universiteit in Moskou te studeren. Na zijn afstuderen bleef hij als docent werken, en daar ontmoette hij mijn moeder. De vader van mijn moeder kwam uit Oekraïne en heeft gevochten in de Tweede Wereldoorlog, daarna ontmoette hij mijn oma in Moskou en bleef daar wonen.

COMMUNISTISCH RUSLAND

Ik groeide op in de communistische Sovjet-Unie, in Moskou, en had een fijne jeugd. We hadden niet veel, want er was overal schaarste. Bananen of Pepsi waren een zeldzaam feest, en we stonden vaak met bonnetjes in lange rijen. Toch leden we geen honger, en onderwijs en zorg waren gratis.

Na de Tweede Wereldoorlog kregen veel mensen een stukje grond buiten de stad om zelf voedsel te verbouwen. Mijn opa bouwde daarop een klein houten huisje waarin we met drie gezinnen in de zomervakanties, die drie maanden duurden, om beurten verbleven. In de weekenden waren we er vaak allemaal samen. Het huisje had één kamer, en we sliepen ’s nachts kriskras door elkaar op stretchers en matrassen en het was altijd gezellig. Het was eigenlijk een soort kamperen.

Die zomers waren bijzonder. Er was geen warm water; we moesten het eerst opwarmen. Afwassen deden we met koud water, maar dat maakte niemand wat uit. We verzamelden paddenstoelen en bessen, maakten kampvuren en leefden grotendeels buiten. Bij het zomerhuis hadden we meer contact met mensen dan in Moskou, waar ik vaak alleen thuis was omdat mijn ouders werkten. Dat was heel gewoon in Rusland. Daardoor werd ik al vroeg zelfstandig en nam ik als jong kind zelf de bus en tram om bijvoorbeeld te gaan zwemmen.

VERTREK

Toen het communisme begon te wankelen, veranderde alles voor mijn Indonesische vader. Als buitenlander uit een bevriend land had hij een bevoorrechte positie tijdens het communistische regime, maar die verdween. Hij had geen Russisch paspoort, en zonder dat kwam je nergens. Veel Indonesiërs in Moskou besloten naar Duitsland of Nederland te vertrekken. Mijn vader wilde een betere toekomst en zekerheid voor mij, en Nederland kende hij al uit de verhalen van zijn vader. Zo werden wij politieke vluchtelingen en kwamen in Nederland terecht. Ik was toen elf jaar oud.

Ons eerste adres, voordat we asiel aanvroegen, was bij kennissen in de Bijlmer. We kwamen ’s nachts aan met ons hondje, dat ook met ons was mee gevlucht. Ik weet nog goed hoe ik de volgende ochtend, op 1 maart, de gordijnen opende en het sombere weer en de mist die tussen de flats hing zag en dacht: waar zijn we beland? Voor het eerst zag ik mensen van allerlei nationaliteiten. In Moskou, dat grotendeels wit is, werd ik vaak ‘Chinees’ genoemd, en verder kende ik alleen de Indonesische vrienden van mijn vader.

ASIELZOEKER

Na onze asielaanvraag moesten we ons hondje tijdelijk bij kennissen in Amsterdam achterlaten en werden we ondergebracht in een asielzoekerscentrum in Goes, Zeeland. Het centrum was een oud ziekenhuis waar we een kleine kamer kregen. Douches en toiletten deelden we met anderen. Families zaten in één vleugel, alleenstaande mannen in een andere. Sommige mensen waren getraumatiseerd; het gebeurde weleens dat iemand tijdens het gezamenlijk eten in de kantine zijn dienblad door de eetruimte gooide. Mijn ouders stonden er dan ook op dat ik nooit alleen naar de wc of douche ging.

We kregen gelukkig snel een verblijfsvergunning, en mijn ouders zetten zich in om ervoor te zorgen dat de kinderen uit het centrum naar school konden. Zo werden we met bussen opgehaald en zaten bij elkaar in een lokaal om Nederlands te leren, en elke ochtend maakten mijn ouders boterhammen voor alle kinderen, zodat iedereen een lunchpakket had.

Na negen maanden kregen we een huis toegewezen in het dorp Colijnsplaat. De mensen in Zeeland waren vriendelijk en gastvrij; iedereen groette elkaar op straat, en dat voelde warm en welkom. Mijn vader probeerde in eerste instantie met zijn universiteitspapieren werk te vinden, maar dat lukte niet. Hij sprak nog niet zo goed Nederlands, en de mogelijkheden in Zeeland waren beperkt. Toen ging hij al snel in fabrieken werken om ons gezin te onderhouden. Mijn moeder heeft zich tot bejaardenverzorgster laten omscholen en werkte daarna in een bejaardencentrum.

Om zich zo snel mogelijk thuis te voelen, sloten mijn ouders zich aan bij de dorpsmoestuin, we haalden ons hondje op uit Amsterdam, en ik ging naar de basisschool. Door het moestuintje en het uitlaten van de hond raakten mijn ouders snel ingeburgerd. Want als je openstaat voor je omgeving, is Nederland een fijn land om te wonen.

IDENTITEIT

Ik voel me inmiddels meer Nederlands, maar sommige Russische gewoonten draag ik nog altijd mee. Zo vieren we Kerst met Oud en Nieuw, zoals dat tijdens het communisme in Rusland gebruikelijk was. Cadeaus gaven we toen niet met Kerst, omdat het als christelijk feest niet werd toegestaan.

Als kind voelde ik me Rus, maar werd ik gezien als Chinees. In Nederland herken ik ook trekken van mezelf in de mensen met Indische roots. Ik balanceer eigenlijk overal tussen in.

Ik ben getrouwd met een Zeeuw en we hebben twee kinderen, maar omdat ik Aziatische uiterlijk heb, en mijn kinderen blond zijn, word ik af en toe als de oppas gezien. Dat vind ik soms wel moeilijk. Ik worstel nog steeds met mijn identiteit. Mijn Russische afkomst was ik altijd trots op, maar nu voel ik schaamte om daarvoor uit te komen. Uiteindelijk voelt Nederland nu als mijn thuis. Mijn wortels liggen in mijn ouderlijk huis hier.

#Vluchteling #Identiteit #WortelsEnVleugels #Migratie #Levensverhaal #VanMoskouNaarZeeland #NieuweStart #TussenWerelden #Herinneringen #Integratie #VerliesEnHoop #Thuiskomen #Community #Erfenis #Familieverhaal #Cultuur #OpZoekNaarThuis #Moskou #Colijnsplaat #Veerkracht